Ooit was het water en vuur

Na negen jaar verblijf in de eerste klasse van de onderbond (Amsterdamse Voetbalbond, AVB), keerde het vlaggenschip van de club, de Zondag 1, in 1968 terug in de ‘grote bond’, de KNVB. De ambities waren groot. Er werd zelfs betaald, getuige Frits Barend, die toen op zondag speelde bij WV-HEDW: “Na de training komt de voorzitter de kleedkamer binnen en geeft de spelers, onder wie de ex-profs Johnny Schaap van Ajax en Nico Engelander van Blauw-Wit, allemaal vijftig tot honderd gulden. Links van me zit een taxichauffeur, die ook zijn geld krijgt. Ik denk, lekker, da’s meegenomen. De voorzitter staat voor mij, kijkt mij aan en zegt: jij bent student, jij hebt geen kinderen, jij hebt niets nodig, passeert me en betaalt de speler rechts van me. Ik heb toen meteen bedankt als eerste elftalspeler"(Jongens, vol illusies en idealen. WV-HEDW 1908-2008. Deel 3, Van kwetsbaar naar kerngezond, p. 572). Frits ging met vrienden spelen op zaterdag.

De sportieve euforie was slechts van korte duur. In 1972 daalde de Zondag 1 opnieuw af naar de eerste klasse van de AVB. Een seizoen later volgde zelfs degradatie naar de tweede klasse. In 1974 werd de absolute kelder van het amateurvoetbal bereikt, de derde klasse AVB. Sindsdien pendelde de Zondag 1 tussen de twee allerlaagste klassen van het amateurvoetbal.

Desondanks voelde de Zondag 1 zich tot in de jaren tachtig superieur aan de in 1968 onder het motto ‘voor spelers die voor hun zuivere pleizier spelen is het zaterdagvoetbal bij WV-HEDW de aangewezen weg’ opgerichte zaterdagafdeling, Aanvankelijk werd de dienst op zaterdag uitgemaakt door caféteams: Smits Boys (van Café Joop Smits in de Linnaeusstraat), De Luifel (uit de Javastraat) en Kip. De caféteams brachten geld in het laadje. In het seizoen 1970-1971 werd de Zaterdag 1 gevormd door Frits Barend, Adri Heijt en kompanen. Dat het bestuur Smits Boys liever zag als Zaterdag 1 was voor hen reden om in 1971 over te stappen naar Sport Club Amsterdam (SCA), een van de voorlopers van FC Buitenveldert. Een jaar later maakte het WV-bestuur een einde aan het overgewicht van de caféteams vanwege herhaaldelijk niet opkomen en de vele strafzaken. Het maakte bekend de zaterdagteams voortaan zelf in te delen. De caféteams maakten daarna plaats voor studententeams.

Bloed aan de paal

Begin jaren tachtig werd de Zaterdag 1 versterkt met spelers als Hette Spoelstra, Joost van Elten, Vincent Huis in ’t Veld, Eric Mecking, John van der Linden, George van Andel en Arnout Beek. De nieuwe aanwinsten konden bij de gratie van de trainer meetrainen met de zondagselectie: ”Als zaterdagspeler mocht je delen van de training meedoen, maar bij de echte oefeningen mochten we ons in een hoekje van het veld zelf vermaken.”, herinnerde Joost zich. Aan het einde van het seizoen 1982-1983 kreeg de Zaterdag 1 een eigen trainer, Fleur Bergamin, die voortaan de opstelling bepaalde in plaats van de democratische ‘selectie-adviescommissie’ uit eigen gelederen. Mede daardoor bleef het team behouden voor de tweede klasse. In hetzelfde seizoen degradeerde de Zondag 1, na een jaar eerder kampioen te zijn geworden, weer naar de laagste klasse. Voor oud-gedienden Rob Dekker, Ger Timmer en Jos van Meeuwen reden om terug te keren van de zondag naar de zaterdag, samen met Ronald Nijsen.

De toevloed van studenten, mede vanuit de in 1972 geopende studentenflats in Diemen, leidde tot een cultuurclash tussen de zondag en de zaterdagafdeling, zowel aan het bestuursfront -de affaire Vic van de Reijt betreffende persvrijheid in het clubblad- als op het veld wanneer de Zondag 1 en Zaterdag 1 elkaar, traditioneel op Nieuwjaarsdag, troffen in wat werd aangeduid als ‘het jaarlijks houthakkersfestival’. In de loop van de jaren tachtig werd de confrontatie steeds minder gewelddadig. Er ontstond op den duur zelfs een interne spelersmarkt waarbij spelers van de zondag de selectie van de zaterdag gingen versterken. Omdat het niveauverschil tussen de Zaterdag 1 en Zondag 1 steeds groter werd, bloedde de broederstrijd uiteindelijk dood. Anno 2024 is de tijd wellicht gekomen om de oude traditie nieuw leven in te blazen, maar dan vreedzaam.

Op 1 september 1979 was de geest van verbroedering nog niet neergedaald, zoals bleek uit het verslag van Ronald in het clubblad onder de titel Toch nog leuk: “Gelukkig vloeide er wel wat bloed. Rob Dekker (je zal toch maar tégen zo’n etterbak moeten voetballen, mét hem voetballen is al zo vreselijk) gebruikte bij een kopduel zijn elleboog en Jan Revers ging met een bloedende neus naar de zijlijn. Hij werd echter snel opgelapt en keerde terug voor zijn wraakactie. Rob ging neer maar kon, ondanks een bloedend oor, door blijven spelen. (…) Al met al was de 1-0 overwinning van de zaterdag volledig verdiend en zou een nulletje of vier ook niet misstaan hebben. Het wegsturen van Arie de Heer was dubieus. Jan Revers werd tot tweemaal toe ten onrechte niet uit het veld gestuurd. Desondanks was het een leuke wedstrijd. Zaterdag tegen zondag dat moeten we vaker doen.”. De nieuwe trainer van de zondag, Walter Schulze, had zo zijn eigen kijk op dit ‘feest der verbroedering’: “Als ik laatste man had gestaan dan had ik die lange met die rooie baard (Rob Dekker) toch een ros voor z’n póten gegeven! Ja, het klinkt misschien hard voor een trainer, maar als je zo’n speler een ram voor zijn klerelijer geeft, zie je hem de hele wedstrijd niet meer.” (Jongens, vol illusies en idealen. WV-HEDW 1908-2008. Deel 3, Van kwetsbaar naar kerngezond, p. 593-613)

Van dieptepunt tot ommekeer

Ook in de 21^e eeuw wilde het niet lukken met de Zondag 1, ondanks de inspanningen van onze betreurde erevoorzitter Sander Post en zijn vrouw Ria, die bestuursdiensten deden bij de thuiswedstrijden (de laatste keer was op 4 december 2016), André Lopes Dias en enkele andere oudgedienden om ‘een betrouwbaar en degelijk zondag 1’ tot stand te brengen (zie onderstaande foto).

Van 2003 tot 2007 kon de club zelfs helemaal geen eerste zondagteam op de been brengen ondanks een dringend beroep van het bestuur op het dertigtal lagere zondag- en zaterdagteams. Met het oog op het honderdjarig bestaan lukte het in het seizoen 2007-2008 alsnog een Zondag 1 in te schrijven in de zesde klasse (in 1995 werden de onderafdelingen afgeschaft). De Zondag 3 durfde de uitdaging aan: “Het is het klassieke sprookje in een modern jasje. Hoe het slechtste team van Nederland, namelijk spelend in de zevende reserveklasse regio Noord, het schopte tot het Vlaggenschip van Wilhelmina Vooruit”, deed aanvoerder Rutger van Wijk zijn team tekort. De nieuwe Zondag 1 draaide verdienstelijk mee in de middenmoot (Jongens, vol illusies en idealen. WV-HEDW 1908-2008. Deel 3, Van kwetsbaar naar kerngezond, p. 864).

In het seizoen 2010-2011 was WV-HEDW opnieuw niet in staat een eerste zondagelftal in te schrijven, ondanks de doorgaande groei van de vereniging. In de jaren daarna name de zondag 3 de honneurs waar, de eerste jaren in de zesde en na de opheffing daarvan in 2015 in de vijfde klasse wegens de teloorgang van veel voetbalverenigingen. Tot 2000 was er zelfs nog een zevende klasse. In 1972 telde Amsterdam nog 160 voetbalverenigingen, daarvan zijn er anno 2024 nog 58 over, waarvan een deel zieltogend. Buurman Overamstel overleed onlangs op honderdjarige leeftijd.

In 2017 trad Bert Reus aan als trainer. Op initiatief van voorzitter Ronald Nijsen en technisch coördinator Sjaak Tersteeg werd de nieuwe Zondag 1 een doorstroomelftal voor talentvolle JO-19 spelers. In 2019 promoveerde het team naar de vierde klasse. In april 2021 kondigde Bert zijn vertrek aan: “De selectie wil komend seizoen graag een ander gezicht voor de groep. Vier jaar is ook een mooie tijd voor een trainer” (Het Amsterdamsche Voetbal,4 april 2021). Bert werd succesvol trainer van de Vrouwen 2 van WV-HEDW.

Joram Melis werd de nieuwe trainer van de zondagselectie. Hij was al sinds 2012 binnen de club actief als jeugdtrainer. In het seizoen 2020-2021 trainde hij de O19-1 en de Zondag 2: “Ik hoorde dat Bert zou vertrekken nadat we met de zondag 2 tegen de zondag 1 hadden geoefend. Ik heb mezelf beschikbaar gesteld en zo is het gaan rollen”, vertelde Joram aan Het Amsterdamsche Voetbal (HAV, 14 april 2021). Dat hij vrijwel alle leeftijdsgroepen onder zijn hoede had gehad, zag hij als een groot voordeel: “Ik ken alle lichtingen uit de bovenbouw dus weet precies welke jongens daar rondlopen. Mijn doel is om de zondag 1 naar een hoger niveau te tillen, zodat we jongens uit de jeugd twee opties bieden om bij de senioren op niveau te spelen. De stap naar de zaterdagselectie is bij ons groot. De zondagselectie is een mooi platform voor alle jeugdspelers, die op deze manier behouden kunnen blijven voor de club.”

De zondagselectie, waarmee Joram in 2021 aan de slag ging, was jong met veel potentie dankzij de instroom van acht door WV-HEDW zelf opgeleide spelers. Yassir Boudazdaz werd assistent-trainer en Onno Swart, samen met zoon Max overgekomen van DRC, werd teammanager en bevlogen verslaglegger van de wedstrijden van de Zondag 1 op de website. Raymond Lion werd in 2023 assistent-scheidsrechter. Er werd geïnvesteerd in teambuilding door middel van teamuitjes, etentjes en quizavonden. Er kwam financiële ruimte voor trainingskampen in Spanje, in januari 2023 in Torremolinos en een jaar later in Valencia. Met de resultaten groeide de publieke belangstelling, die jarenlang vrijwel nihil was.

De voorzitter herinnert zich een wedstrijd van de Zondag 1 van voor de wende met Ed Duijf en hemzelf als enige toeschouwers: “In de zeikende regen dronken we (helden!) een biertje op het bankje voor de kantine. Een paar dagen later schreef de KNVB de club dat er ‘ernstig drankmisbruik’ was geconstateerd tijdens een wedstrijd van de zondag 1 en dat bij herhaling straffen zouden volgen.“

In drie seizoenen van de vierde naar de tweede klasse: “De selectie herbergt allemaal jongens met een WV-HEDW verleden. Het club-DNA is tot in de diepste aderen vertegenwoordigd.”

Het primaire doel, promotie naar de derde klasse, werd het eerste seizoen op een haar na gemist. De Zondag 1 bereikte de finale van de nacompetitie, die werd gespeeld in Wormerveer tegen Alcmaria Victrix voor ruim 400 toeschouwers. WV-HEDW was onder meer met twee bussen present. Alcmaria Victrix was helaas met 2-0 te sterk. WV miste te veel kansen.

Het seizoen daarna was het wel raak. De zondag 1 werd kampioen van de vierde klasse, al wogen de laatste loodjes zwaar. Doordat WV in de voorlaatste ronde het kampioenschap verzuimde te verzilveren door thuis gelijk te spelen tegen CTO’70 uit het rechterrijtje, moest de beslissing vallen op de laatste speeldag. Die ging de zondag 1 in met drie punten voorsprong op de enig overgebleven uitdager TOS Actief en een veel beter doelsaldo. Beide ploegen speelden uit in Utrecht. Ondanks een ruime 5-0 nederlaag bij het inmiddels opgeheven DHSC kon er feest worden gevierd, omdat TOS Actief met 2-1 verloor bij Rivierwijkers. WV was kampioen.

Handhaving was de voor de hand liggende doelstelling in de derde klasse maar gaandeweg het seizoen werd er meer mogelijk geacht, vertelde trainer Joram: “We wilden na de winterstop voor een periode gaan. Na het pak op de broek (5-1 tegen Sporting ‘70) eind januari raakten we niet in paniek, het bracht ons vooral goeds omdat we in fases lieten zien juist mee te kunnen. We wonnen vervolgens tien wedstrijden op rij. Ondanks dat, bleef ik de focus houden op een periodetitel richting de groep. Drie wedstrijden voor het einde werd het een ander verhaal. We kwamen voor het eerst gelijk in aantal punten met onze concurrenten.” (HAV, 4 juni 2024)

Toch leek WV-HEDW alsnog af te haken, toen thuis bij afwezigheid van Joram, die voor werk naar China was, ondanks een overvloed aan kansen met 1-0 werd verloren van middenmoter SMVC-Fair Play. Een week later kwam de koploper naar Amsterdam: “Sporting ’70 komt op bezoek. Ze nemen twee bussen supporters mee. Bij winst zijn ze kampioen. En wij? Wij willen revanche. En onze kans op het kampioenschap levend houden. Dus een prachtig affiche ontvouwt zich. Twee ploegen die volle bak voor de winst gaan. En dat in een entourage met zo’n 500 toeschouwers. Emoties, pure wil om te winnen, onverzettelijkheid, vuurwerk, in en rondom het veld. Kortom het was volle bak genieten. De opkomst was oorverdovend en het zicht ontging iedereen door rode, gele, witte en blauwe fakkels die door de supporters van beide teams werden ontstoken bij opkomst van de teams.” (Onno Swart). Het scoreverloop was spectaculair. In de eerste helft verspeelde WV-HEDW twee keer een voorsprong: 2-2. In de tweede helft liep de zondag 1 uit naar 4-2. Sporting kwam nog terug tot 4-3 maar in de 85^e minuut viel de bevrijdende treffer: “Sportpark Middenmeer ontploft! 5-3. Kat in het bakkie. Wat een middag. Wat een reclame voor het voetbal. En wat een prachtig slot wordt dit van de competitie. Want met alleen nog de laatste competitieronde komende zondag is de spanning inmiddels om te snijden. De voorsprong van 9 punten van Sporting ’70 is verdampt na 3 verliespotjes in de laatste 5 speelronden. We staan gelijk in punten: 53 stuks om precies te zijn. Met vlak daarachter Swift op 52 punten. Alleen het doelsaldo houdt Sporting ’70 nog bovenaan. En dan spelen in de laatste speelronde uitgerekend Sporting ’70 en Swift tegen elkaar. En Swift is op oorlogspad. Zij wonnen de laatste 5 wedstrijden zeer gedecideerd. Wij spelen de laatste wedstrijd in Amersfoort tegen de oude dame Quick 1890. Een ploeg die de laatste weken steeds beter voor de dag komt. We zijn dus gewaarschuwd. We moeten top zijn als team. De overwinning pakken en afwachten wat de uitslag van Sporting ’70 tegen Swift wordt.”

Het gedroomde scenario werd werkelijkheid. WV-HEDW 1 won zelf enigszins moeizaam in Amersfoort met 2-0, terwijl Sporting ’70 thuis met 1-0 verloor van Swift. De Zondag 1 was als promovendus kampioen van de derde klasse. Zie verslag Onno Swart: "Bestaan sprookjes dan toch".

Klaar voor de tweede klasse

De zondagselectie, aangevuld met nog eens vier jeugdige talenten uit de 2004 lichting en WV-legende Ashraf Azzouz die is overgekomen van de zaterdag, maakt zich op voor een prachtig seizoen. Handhaving is het doel. Trainer Joram is trots op het succesverhaal van de Zondag 1 maar is nog niet helemaal tevreden: “Toen ik startte met Zondag 1, was er nog geen O23. Die is er inmiddels (sinds 2022). Zo hebben we in potentie een goede driehoek met Zaterdag 1, Zondag 1 en O23. De O23 speelt, na twee promoties, komend seizoen tweede divisie, met veel eigen jeugd. De doorstroom naar de zaterdagselectie stagneert nog. Het zou mooi zijn als vanuit de zondagselectie spelers, die er bovenuit steken en het verschil maken, die stap gegund wordt. “ (HAV, 9 juli 2024)

Als gevolg van de overstap van veel verenigingen van de zondag naar de zaterdag, vooral in het westen, is de Zondag 1 het komend seizoen ingedeeld in de zondag tweede klasse B met clubs uit Noord-Brabant (Nieuwkuijk, Oss en Vught), Gelderland (Beuningen, Beneden-Leeuwen, Wijchen) en Zuid-Holland (Rotterdam). Dat levert, naast vijf wedstrijden in de regio Amsterdam, zeven uitreizen op van gemiddeld 200 kilometer heen en weer. Na de invoering van de zogenaamde voetbalpiramide in seizoen 2022-2023, waarbij op vierde divisie en eerste klasse niveau zaterdag- en zondag clubs in gemengde competities spelen, mag het laagst spelende team van clubs met zowel een zaterdag-1 als zondag-1 niet hoger dan tweede klasse spelen (hoe verzin je het?). De Zondag 1 kan komend seizoen dus niet promoveren, maar wel kampioen worden.

Spelers die deel uit hebben gemaakt van zowel de zondag- als de zaterdagselectie (of nog maken)

Piet Rijkenberg jr, Frits Barend, Rob Dekker, Ger Timmer, Jos van Meeuwen, Ronald Nijsen, Derk-Jan Jansen, Hans Mensen, Ed Duijf, Ton van Burgsteden, Ruud Hakkeling, Kopin Bolano, Martijn van Wageningen, Rolf Schreuder, Ruud Smeets, Roan Mulder, Mick van de Wijgerd en Ashraf Azzouz.

Auteur van dit artkel: Jos van Meeuwen (lid van WV's historische commissie)

Andere Tijden  Erevoorzitter Sander Post en secretaris André Lopes Dias bij de uitwedstrijd van Zondag 1 bij Overamstel op 31 januari 2016. Zij waren de enige belangstellenden...